Từ trước tới nay, tâm lý chung của chủ doanh nghiệp là ngán ngại
việc thành lập công đoàn cơ sở (CĐCS) ở đơn vị mình. Số đông cho rằng, hoạt
động CĐCS vừa tốn kém về thời gian, nhân lực, lại còn phải đóng một khoản tiền
của doanh nghiệp, trong khi đó CĐCS được thành lập nhằm mục đích chính là để
bảo vệ lợi ích cho người lao động, đưa ra những yêu cầu, đòi hỏi buộc người sử
dụng lao động phải tuân thủ pháp luật lao động liên quan tới quyền, lợi ích
cũng như cách “đối xử” với người lao động và cán bộ công đoàn. Do vậy, các chủ doanh
nghiệp thường tránh né hoặc trì hoãn kéo dài việc thành lập CĐCS, hoặc nếu phải
thành lập thì CĐCS cũng chỉ hoạt động một cách có hình thức, không hiệu quả.
Từ trước tới nay, tâm lý chung của chủ doanh nghiệp là ngán ngại
việc thành lập công đoàn cơ sở (CĐCS) ở đơn vị mình. Số đông cho rằng, hoạt
động CĐCS vừa tốn kém về thời gian, nhân lực, lại còn phải đóng một khoản tiền
của doanh nghiệp, trong khi đó CĐCS được thành lập nhằm mục đích chính là để
bảo vệ lợi ích cho người lao động, đưa ra những yêu cầu, đòi hỏi buộc người sử
dụng lao động phải tuân thủ pháp luật lao động liên quan tới quyền, lợi ích
cũng như cách “đối xử” với người lao động và cán bộ công đoàn. Do vậy, các chủ doanh
nghiệp thường tránh né hoặc trì hoãn kéo dài việc thành lập CĐCS, hoặc nếu phải
thành lập thì CĐCS cũng chỉ hoạt động một cách có hình thức, không hiệu quả.
Ngoài ra, một bộ phận người lao động cũng không thiết tha lắm việc
tham gia tổ chức công đoàn. Họ sợ phải đóng đoàn phí, mất thời gian…Tuy nhiên,
thực tế để quan hệ lao động được hài hoà và tiến bộ, vai trò của CĐCS là hết
sức quan trọng và cần thiết, không có CĐCS hoặc có CĐCS nhưng không thể phát
huy vai trò của mình, nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với những rắc rối pháp lý
không đáng có và cả những thiệt hại không hề nhỏ như: Về tranh chấp lao động tập
thể, tranh chấp lao động cá nhân, nhất là các tranh chấp về xử lý kỷ luật lao
động dưới hình thức sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hoặc
tranh chấp về bồi thường thiệt hại, trợ cấp khi chấm dứt hợp đồng lao động gia
tăng, một phần do ảnh hưởng của tình hình kinh tế khó khăn, phần do tình hình
dịch bệnh…
Điều đáng nói là một phần các vụ tranh chấp lao động thường xuất
phát từ việc thiếu tìm hiểu sâu về pháp luật lao động của người sử dụng lao
động, đặc biệt là nhận thức về vai trò của CĐCS trong việc tham gia giải quyết các
tranh chấp có liên quan đến lao động. Kết quả sẽ vấp phải sự phản ứng gay gắt
của người lao động bằng việc người lao động nhờ luật sư bảo vệ quyền, lợi ích
của mình, gởi đơn khiếu nại đến cơ quan quản lý lao động địa phương, khởi kiện
ra tòa…Một trong những điểm chung của các doanh nghiệp vướng vào những rắc rối
không đáng có về pháp luật lao động nói trên là do không thành lập CĐCS hoặc tự
hạn chế vai trò của CĐCS trong doanh nghiệp.
Nói chung, do thiếu tổ chức công đoàn trong doanh nghiệp, hoặc có
tổ chức công đoàn nhưng lại bỏ qua vai trò quan trọng của họ, khiến nhiều doanh
nghiệp phải xắn tay vào giải quyết những rắc rối không đáng có, có thể là những
vụ kiện cáo, bồi thường thiệt hại, kỷ luật lao động mà doanh nghiệp phải nhận
người lao động trở lại làm việc nếu người sử dụng lao động thua kiện.
Bộ luật Lao động hiện hành cũng như các văn bản pháp luật liên
quan quy định, công đoàn cấp trên cơ sở có quyền và trách nhiệm vận động người
lao động gia nhập công đoàn, thành lập CĐCS tại doanh nghiệp, bên cạnh đó chủ doanh
nghiệp phải có trách nhiệm phối hợp, cũng như tạo điều kiện tốt nhất cho tổ
chức công đoàn hoạt động đúng chức năng, nhiệm vụ của mình và CĐCS được thành
lập với nhiệm vụ chính là đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính
đáng của đoàn viên công đoàn, người lao động; tham gia, thương lượng, ký kết và
giám sát việc thực hiện thỏa ước lao động tập thể, thang lương, bảng lương,
định mức lao động, quy chế trả lương, quy chế thưởng, nội quy lao động, quy chế
dân chủ ở doanh nghiệp; tham gia, hỗ trợ giải quyết tranh chấp lao động; đối
thoại, hợp tác với người sử dụng lao động xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn
định, tiến bộ tại doanh nghiệp… suy cho cùng cũng là để góp phần giúp chủ doanh
nghiệp thực thi một cách đúng đắn quy định pháp luật lao động. Qua đó, quan hệ
lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động tiến gần hơn đến sự hài
hoà.
Mặt khác, hoạt động của CĐCS cũng mang lại những lợi ích rõ rệt là
chăm lo thiết thực cho người lao động như: thăm hỏi động viên người lao động bị
ốm đau, tai nạn, hay tặng quà trong những dịp lễ, tết, mua hàng với giá ưu đãi…Đây
là những công việc vốn thuộc chính sách ưu đãi của người sử dụng lao động đối
với người lao động và CĐCS làm nhiệm vụ của mình cũng chính là làm thay, hay hỗ
trợ cho chủ doanh nghiệp trong việc thực hiện các chế độ, chính sách trong
doanh nghiệp. Một khi đời sống người lao động được chăm lo đúng mực, quyền và
lợi ích chính đáng được bảo đảm, họ sẽ nảy sinh tâm lý lạc quan, gắn bó lâu dài
với doanh nghiệp, phấn đấu lao động sản xuất để đạt năng suất, hiệu quả lao
động ngày càng cao.
Thành
Đương
Phó Chủ tịch LĐLĐ TP Cà Mau