Theo số liệu nắm được số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần có xu hướng gia tăng và vẫn đang duy trì ở tỷ lệ cao hàng năm. Năm 2006 chỉ có 240.191 người hưởng bảo hiểm xã hội một lần, chiếm 3,82% số người tham gia bảo hiểm xã hội, thì con số này năm 2016 là 665.306 người, chiếm 4,7% và năm 2020 là 897.000 người, chiếm 5,57%. Năm 2020, số người rút hưởng bảo hiểm xã hội một lần nhiều hơn số người mới tham gia bảo hiểm xã hội.

 Chế độ bảo hiểm xã hội một lần là nhằm đáp ứng linh hoạt nhu cầu cấp bách của một bộ phận người lao động mất việc làm, cuộc sống còn gặp khó khăn, bảo đảm ổn định cuộc sống.

 Tình trạng số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần nhiều và có xu hướng gia tăng đang đặt ra những thách thức rất lớn đến mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội và việc thực hiện mục tiêu của Nghị quyết số 28 là “từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ” và “hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân”. 

 Việc người lao động nhận bảo hiểm xã hội một lần đồng nghĩa với việc họ rời bỏ hệ thống bảo hiểm xã hội, tự tước bỏ quyền được tham gia, thụ hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, đặc biệt là các chế độ dài hạn như hưu trí, tử tuất. Đây là một thực trạng đáng báo động, đáng lo ngại trong việc đảm bảo quyền lợi và chính sách an sinh xã hội lâu dài cho người lao động.

 Việc người lao động hưởng bảo hiểm xã hội một lần có thể dẫn đến những thiệt thòi về quyền lợi trước mắt và cả lâu dài. Khi nhận bảo hiểm xã hội một lần, người lao động sẽ mất đi cơ hội hưởng lương hưu, không có gì đảm bảo cho cuộc sống lúc tuổi già. 

Hiện nay, theo quy định của pháp luật, tổng mức đóng bảo hiểm hưu trí là 22% mức tiền lương tháng, trong đó, người lao động đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%, có nghĩa là tổng mức đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội hàng năm bằng 2,64 tháng lương.

 Nếu hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì người lao động chỉ được thanh toán bằng 2 tháng lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho một năm tham gia bảo hiểm xã hội.

 Như vậy, người lao động mất đi 0,64 tháng lương mỗi năm. Nếu so sánh giữa việc hưởng lương hưu hàng tháng và việc lĩnh bảo hiểm xã hội một lần cùng một khoảng thời gian đóng bảo hiểm xã hội thì tổng lợi ích bằng tiền khi hưởng lương hưu hàng tháng sẽ cao hơn khá nhiều. 

 Ngoài ra, khi tham gia bảo hiểm xã hội để hưởng chế độ hưu trí, bên cạnh việc được hưởng lương hưu hàng tháng, người lao động còn được cấp thẻ bảo hiểm y tế, và nếu không may ốm đau đã có Quỹ Khám chữa bệnh bảo hiểm y tế chi trả...

Thanh Tòng